Yeni bir yıla girerken, geçmişin geride bırakılması ve taze başlangıçların heyecanı da başlamakta. İnsanlar, yılın bu zamanında daha iyi bir yaşam kurma, isteklerini, hedeflerini belirleme, yeni alışkanlıklar edinme konusunda istekli olurlar. Ancak bu kararların çoğu zamanla kaybolur. Peki, yeni yıl kararlarını kalıcı hale nasıl getirmeliyiz? Motivasyonun psikolojik temellerini anlayarak, 2025’te kalıcı hedefler için nasıl bir yol haritası çizmeliyiz?
“Yeni bir yıl, yeni bir başlangıç” temelini kurarken, ilk adım geçmişi kabullenmekten geçmektedir. Birey olarak amaç mükemmel olmak değil mükemmeli aradığımız yolda hayat kalitemizi arttırmak için gösterdiğimiz çabadır. En değerli amaç bu yolculukta motivasyonumuzu koruyarak yolun sonuna ulaşmak değil yolun keyfini çıkartmak olmalıdır. Tabii ki yeni yılla birlikte hayatımıza yeni hedefler, istekler dahil olur ve yeni yıl başlangıcı bizi motive edebilir. Fakat bu istek ve hedeflerin kalıcı olması, istikrar sağlaması önemlidir. İstikrarın sağlanması için psikolojik mekanizmalar bu gücü bize sağlar.
Biz psikologlar motivasyonu iki alanda inceleriz. İçsel ve dışsal motivasyon. İçsel motivasyonda temel, kişinin içsel arzularının değerleriyle uyumlu olacağı şekilde hareket etmesidir. Dışsal motivasyon ise gelen ödüller ve cezalarla şekillenen motivasyon türüdür. Belirli bir hedefe ulaşmak için para, takdir, onurlandırılma gibi ödüllendirmeler veya başarısızlık korkusu gibi cezalar kullanıldığında kullanılır. Dışsal motivasyon kısa vadede etkili olabilir fakat sürdürülebilir ve istikrarlı bir değişim için içsel motivasyon kadar sağlam değildir. İçsel motivasyonun gücünü arttırmak, yaşam kalitesini arttırmanın önemli parçalarındandır. Yeni yıl kararlarının kalıcı hale getirilmesi için hedefleriniz ile kişisel değerlerinizin bağdaşması gerekmektedir. Örneğin; “diyet yapmaya başlayacağım” kararı, yalnızca dış görünüşü iyileştirmek adına değil, sağlıklı bir yaşam sürdürme isteğiyle alınmalı, bu kararın arkasında güçlü bir içsel motivasyon olacaktır.
Bazı psikolojik stratejilere değinecek olursak; hedeflerinizi spesifik ve ölçülebilir yapılması. Genel ve soyut hedefler yerine, somut ve ölçülebilir hedefler daha etkili sonuçlara yol açar. Net hedefleriniz olsun.
Küçük adımlar ile başlayın. Büyük hedefler korkutucu olabilir. Senenin başındayken bir aylık, üç aylık, altı aylık ve bir senelik gibi net somut adım adım hedefler koyun. Aylık hedeflerinize ulaştıkça kendinizi ödüllendirmeyi ihmal etmeyin. Kendinizi ödüllendirmek olumlu bir pekiştirme kullanmaktır. Her küçük hedefe ulaşmak, büyük hedefe ulaşma yolunda sizi motive edecektir. Zihinsel engelleri aşın. Genelde bazı engeller ile karşılaştığımız da pes ederiz. Engelleri aşarken, psikolojik esnekliğinizi arttırın ve sabır ile yaklaşın. Zihinsel engelleri aşmak için başarısızlıkları öğrenme fırsatı olarak görmek gerekir. Değişime ve gelişime olan inancınızı kaybetmeyin. Gerçek bir değişim bir günde olmaz, ancak bir yıl boyunca atacağınız adımlar 2025 sonunda sizi hedeflerine ulaşmış, istikrarlı, motive olmuş bir insan yapacaktır.